Snus

Het effect van snus lijkt op dat van het roken van een sigaret (of gebruik van een e-sigaret of vape). Maar het kan ook (veel) sterker voelen dan een sigaret. Dat ligt aan de tolerantie (gewenning) die iemand heeft en de hoeveelheid nicotine in de snus. In sommige varianten of merken zit meer nicotine dan andere.

Het gebruik van snus geeft een licht tintelend gevoel en mensen worden er alerter en energieker van. Bij sommigen heeft het ook een ontspannende werking.

Zit er veel nicotine in de snus of heeft iemand (te) veel binnen gekregen? Dan kun je er ook misselijk of duizelig van worden. Verderop op deze pagina kun je meer lezen over de bijwerkingen van snus.

Snus of nicotine pouches zitten meestal in een rond blikje. Hoeveel zakjes er in een blikje zitten verschilt per merk. Meestal zijn dit er 20 tot 24.

• Snus wordt onder de bovenlip gestopt
• Mensen houden het zakje snus meestal tussen de 10 minuten tot een uur in hun mond. Daarna wordt het zakje weggegooid. 

Mensen vragen zich vaak af of het gevaarlijk is om snus te gebruiken. Nicotine is een giftige stof. Het is dé verslavende (werkzame) stof in tabak. 

Nicotine stimuleert de afgifte van adrenaline en prikkelt het zenuwstelsel waardoor het lichaam wordt opgejaagd. De hartslag gaat omhoog en de bloedvaten vernauwen zich. De temperatuur in handen en voeten gaat omlaag en de bloeddruk stijgt.

Nicotine werkt op het beloningssysteem, wat zorgt voor de verslavende werking. Het is een drug die heel snel effect heeft. Stopt men met gebruiken, dan is het nicotinegehalte in het bloed na anderhalf uur al gehalveerd. Dit maakt dat de gebruiker een leeg, onrustig gevoel krijgt. Na langere tijd zonder nicotine wordt de gebruiker nerveus, onzeker, geagiteerd en geprikkeld. Gebruikt diegene weer nicotine (snus), dan wordt snel nieuwe nicotine aangevoerd waardoor de vervelende gevoelens verdwijnen. De persoon voelt zich weer ontspannen.

Het lijkt erop dat de hersenen van jongeren gevoeliger lijken voor de belonende effecten van nicotine in vergelijking met de hersenen van volwassenen.

Gebruik van snus is niet zonder risico. Gebruik je toch en wil je de risico’s verminderen? Lees dan de volgende tips:

• Gebruik niet meer dan nodig is: probeer zo min mogelijk te gebruiken. Hoe minder, hoe beter.
• Gebruik niet de hele dag door. Neem rustmomenten zodat je lichaam minder afhankelijk wordt.

• Kies pouches met minder (of geen) nicotine als dat mogelijk is. Dat verkleint de kans op verslaving.

• Zorg goed voor je tanden en tandvlees: Poets minstens twee keer per dag je tanden. Gebruik geen snus vlak na het tandenpoetsen. En wissel regelmatig de plek waar je het zakje in je mond stopt.
• Let op verslavingssignalen: Ga je steeds vaker gebruiken? Krijg je last als je stopt? Dan is het goed om daar met iemand over te praten. Bijvoorbeeld met je huisarts. Of neem contact op met de Stoplijn.
• Weet wat je gebruikt: Zorg dat je weet welk merk en welke variant (sterkte) je gebruikt. Sommige varianten bevatten veel meer nicotine dan je denkt.
• Niet gebruiken onder de 18: Je lichaam is dan nog in ontwikkeling, en je loopt extra risico op verslaving.

Wil je geen snus meer gebruiken? Dan zijn er een aantal dingen om op te letten. 

Voordelen van stoppen

Als je stopt met snus gebruiken kan dat een aantal fijne effecten geven. Dat kan je extra motiveren bij het stoppen.

Nicotine is slecht voor je hart en bloedvaten. En omdat het verslavend is, heeft het ook invloed op hoe je je voelt. Als je stopt met snus, wordt je lichaam en geest dus uiteindelijk gezonder. En voel je je beter. Je bent dan minder snel somber of angstig. En hebt minder last van stress.

Ontwenningsverschijnselen bij het stoppen

Gebruik je vaak snus, bijvoorbeeld elke dag? Dan is je lichaam erg gewend aan nicotine. Als je dan opeens stopt, kun je last krijgen van lichamelijke klachten. Dat noemen we ontwenningsverschijnselen of afkickverschijnselen. Je kunt last krijgen van:

• onrustig gevoel
• je chagrijnig voelen
• soms ga je trillen of zweten
• je kunt hoofdpijn krijgen
• je kunt ook sneller boos worden

Dit gaat meestal na een paar dagen over. Je gaat je dan weer beter voelen. Dat komt omdat de nicotine dan uit je lichaam is. 

Hulp en tips bij stoppen

• Zoek je hulp bij het stoppen? Bespreek dit dan met je huisarts.
• Jellinek heeft een zelfhulp-app voor het stoppen met roken. Daar kun je een plan maken om te stoppen (of minderen) en elke dag bijhouden hoe het gaat.
• Bekijk deze handige tips voor het stoppen bij roken. Die kun je ook gebruiken voor het stoppen met snus.

De verkoop van snus (met tabak) is verboden in Nederland door Europese wetgeving. Grootverbruiker van snus is Zweden. Dat is het enige land binnen de Europese Unie waar snus niet verboden en dus legaal is.

Sinds november 2021 is er in Nederland een verbod op nicotinezakjes zonder tabak. Nicotinezakjes met 0,035 of meer milligram nicotine per zakje mogen niet meer verkocht of verhandeld worden in Nederland. Op de website van de Nederlandse Voedsel-en Warenautoriteit staat meer informatie.

Momenteel wordt door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport onderzocht of een totaalverbod van nicotinezakjes mogelijk is.

Er zijn duidelijke signalen dat snus de laatste jaren populairder is geworden onder jongeren in Nederland. Met het aanbod van nicotinezakjes in een grote hoeveelheid smaken, moderne verpakkingen en andere marketing-uitingen lijken producenten zich te richten op een jonge doelgroep. Omdat het nog om een vrij nieuwe trend lijkt te gaan is er nog niet zoveel onderzoek gedaan naar gebruik van snus of nicotinezakjes in Nederland.

Uit onderzoek in de regio Amsterdam (eind 2021) blijkt dat 6% van de jongeren op MBO-scholen de laatste 12 maanden een of meerdere keren snus heeft gebruikt. In de regio Gooi- en vechtstreek was dat 9%.

Begin 2022 deed ook NOS hier onderzoek naar. Onder 38000 minderjarige volgers op Instagram en TikTok werd gevraagd naar gebruik van snus. Een kwart gaf aan dat wel eens gebruikt te hebben, of nog steeds te doen.

Snus wordt niet verbrand zoals een sigaret. Daarom komen niet dezelfde schadelijke stoffen vrij als bij roken. Maar de schadelijke en verslavende werking van nicotine blijft. Door nicotine wordt de bloeddruk hoger en het kan schade geven aan de binnenkant van je bloedvaten (vaatwanden). De kans op verslaving lijkt wel iets kleiner dan bij roken. Als je tabak of nicotine snust komt het via je speeksel en de bloedvaatjes in je mond in je bloed en bereikt het de hersenen. Als je rookt gaat het via de longen. En komt het eerder in je bloed. Hoe sneller een verslavende stof je bloeden hersenen komt, hoe verslavender dit is. Daarom is snus iets minder verslavend dan gewone rooktabak.

In originele, Zweedse snus met tabak zitten kankerverwekkende stoffen. Door deze snus te gebruiken loop je een grotere kans op neuskanker en mondkanker. Of nicotinezakjes ook zo schadelijk zijn weten we nog niet. Er is nog niet veel onderzoek naar gedaan.

Kortom: snus is geen veilig of onschadelijk alternatief voor roken. Voor je longen is het minder schadelijk. Maar er zijn nog steeds risico's. En omdat de nicotine in snus verslavend is, kunnen mensen er later makkelijker door beginnen met roken.

Zuigtabak (snus) en snuiftabak lijken op elkaar. Het is beide fijngemalen tabak met geur en smaakstoffen erdoorheen. Het verschil zit hem in de soorten geur- en smaakstoffen. Daarnaast is de tabak is op een andere manier bewerkt. In (originele, Zweedse) snus zit bijvoorbeeld zout voor de smaak, in snuiftabak zit vaak eucalyptus voor het frisse gevoel. Echte snus is gestoomde tabak en snuiftabak is gedroogd.

Er bestaan ook varianten zonder tabak, de zogenaamde nicotinezakjes of nicotine pouches. Deze bevatten naast nicotine ook stoffen als cellulose, water, zout, zuurteregelaars en andere toevoegingen. De ingrediënten kunnen verschillen per merk en type.

Het gebruik van nicotine tijdens de zwangerschap en borstvoeding is gevaarlijk. Uit onderzoek weten we dat het de kans op een miskraam en vroeggeboorte vergroot, en dat het problemen kan veroorzaken voor de ontwikkeling van de baby.

Meer weten over snus en nicotineproducten op scholen en binnen het onderwijs? Bekijk de gratis factsheet (PDF).

1. Antenne onderzoek 2021
2. Trends in maternal use of snus and smoking tobacco in pregnancy. A register study in southern Norway
3. Verkoopverbod of niet: jongeren kopen massaal snus