Scopolamine is een stof (alkaloïde) die die kan worden teruggevonden in enkele planten. De stof komt voor in planten uit de nachtschade familie, voornamelijk in het botanische geslacht Datura. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld bilzekruid, wolfskers en doornappel. Scopolamine heeft een anti-cholinerge werking, het remt de signaaloverdracht van de neurotransmitter acetylcholine. Scopolamine werkt op hetzelfde systeem als atropine, maar heeft een tegengesteld effect.

Scopolamine wordt gebruikt als medicijn tegen misselijkheid, braken, duizeligheid en reisziekte. Het wordt dan via een pleister in lage dosering door de huid aan het bloed afgegeven. In hogere doseringen veroorzaakt scopolamine hallucinaties. Iemand kan in een delier raken. Dit gaat vaak gepaard met angsten, vermoeidheid, extreme droge mond, geheugenverlies en ademhalingsproblemen. Uiteindelijk kan een te grote inname dodelijk zijn.

Er gaan verhalen de ronde dat scopolamine poeder gebruikt wordt om bij mensen in hun gezicht te blazen. Hierdoor zouden de slachtoffers weerloos worden en alles doen wat iemand zegt, als een soort zombie. Het wordt in deze vorm ook wel Devil’s breath genoemd. Het is onduidelijk wat er waar is van deze verhalen. Vermoedelijk is scopolamine niet (de enige) veroorzaker van deze eventuele effecten. Er bestaan geen middelen die de vrije wil doen laten verdwijnen.

Versie: oktober 2020

De peyote (Lophophora Williamsii) is een bolvormige cactus zonder stekels die in de bloeiperiode een kleine roze bloem krijgt. De peyote bevat mescaline (3, 4, 5-trimethoxyfenethylamine). Deze stof zit ook in andere cactussen zoals de San Pedro. De effecten van mescaline zijn vergelijkbaar met LSD.

De peyote groeit oorspronkelijk in het noorden van Mexico en in het zuiden van de Verenigde Staten. De plant groeit langzaam en is na 8 tot 15 jaar groot genoeg voor consumptie. De plant werd eeuwenlang door indianenstammen tijdens religieuze rituelen gebruikt.

Gebruikswijze

De cactussen worden meestal in plakken gesneden en kunnen zowel vers als gedroogd gegeten worden. De bruine plakken hebben een doorsnede van 3 tot 4,5 centimeter en een dikte van 0,5 centimeter. Soms wordt er een soort thee van gemaakt. De smaak is buitengewoon vies en bitter. Het middel verliest, ook als je het lang bewaart, niet aan werkzaamheid.

Native American Church

Nog steeds worden tijdens erediensten van de zogenaamde “Native American Church”, peyote gegeten of gedronken. De dienst van deze kerk bestaat uit een mengsel van christelijke en oude Indiaanse rituelen.

Wat doet het?

Mescaline is een tripmiddel. Tripmiddelen veranderen de waarneming. Je ziet, hoort en/of voelt dingen anders dan ze in werkelijkheid zijn. Bij inname begint het middel na zo’n 30-60 minuten te werken. Het eerste uur tot anderhalf uur is soms vervelend. Het kan zijn dat je dan wat misselijk bent en misschien moet overgeven. Kleuren worden intenser, je ziet steeds wisselende, kleurige patronen en allerlei geometrische figuren. Soms worden objecten groter, dan weer kleiner. De hallucinogene piekeffecten duren 4 tot 6 uur. 8 tot 12 uur na inname ben je weer redelijk nuchter.

Verslavingskans

Verslaving treedt niet op. Wel treedt er een snel voorbijgaande tolerantie op voor de psychische effecten. Dat betekent dat je op een gegeven moment een hogere dosis nodig hebt om de effecten te voelen. Deze tolerantie duurt maximaal een week of twee.

Overige risico’s

Net als andere tripmiddelen (zoals LSD en paddo’s), zitten ook aan het gebruik van peyote risico’s. De risico’s treden vooral op als je gebruikt als je je niet goed voelt, in een slechte conditie bent of in een verkeerde omgeving zit. Natuurlijk ook als je een te grote dosis neemt. De trip kan dan verkeerd vallen. Je kunt dan angstig, verward of achterdochtig worden. Ook kunnen de hallucinerende effecten zo sterk zijn dat je het onderscheid tussen trip en werkelijkheid dreigt te verliezen. Dat kan zeer beangstigend zijn.

Mensen die een psychotische aanleg hebben, onstabiel, depressief of angstig zijn, moeten geen tripmiddelen gebruiken. Het gebruik daarvan versterkt stemmingen waardoor ze nog angstiger of depressiever kunnen worden.

Versie: oktober 2020

DOB (Engels: 4-bromo-2,5-dimethoxyamphetamine) is een synthetisch tripmiddel verwant aan mescaline. Afhankelijk van de dosis kan een trip wel 14-24 uur duren. Het is verkrijgbaar als fijn, wit kristalachtig poeder, als pil of als papertrip (vierkantje van karton van 1×1 cm). Meestal staat er een logo op het tablet, maar dat hoeft niet per se.

DOB is in 1967 voor het eerst gemaakt door Alexander Shulgin. In 1994 werd DOB voor het eerst gesignaleerd op houseparty’s waar het verkocht werd als XTC.

Wat doet het?

De werking van DOB is enigszins vergelijkbaar met die van 2C-B. Het belangrijkste verschil tussen DOB en 2C-B is dat het bij DOB langer duurt voordat het middel gaat werken. Dat kan wel 1 tot 3 uur duren. Het middel werkt ook langer door. De effecten van een lage dosis kunnen 6 tot 12 uur aanhouden. Een hogere dosis werkt tussen de 14 en 24 uur in totaal. Het kan dus zijn dat je 24 uur na inname de effecten nog heel licht voelt. Ter vergelijking: een LSD-trip duurt 8-12 uur. DOB is al actief bij een dosis van een milligram.

Verslavingskans

Bij DOB is er sprake van tolerantieontwikkeling, dat wil zeggen dat je lichaam went aan de stof en je een grotere dosis nodig hebt om het effect nog te voelen. Onthoudingsverschijnselen bij stoppen treden niet op.

Overige risico’s

Fysieke bijwerkingen van DOB zijn (afhankelijk van de dosis) o.a. misselijkheid, trillen, nerveus gevoel, gevoel van spanning in maag en hoofd en spier- en kaakspanning. Ook zorgt DOB voor verhoging van de bloeddruk en de hartslag. Onder invloed van DOB kun je, net als bij andere tripmiddelen, erg angstig worden en in paniek raken. Je kunt overweldigd worden door de intensieve ervaringen en het gevoel krijgen dat je je gedachten niet meer onder controle hebt.

Door de langzame en de lange werking van DOB is er een risico op overdosering. Een te hoge dosering kan zorgen voor vaatvernauwing, wat allerlei hartproblemen kan veroorzaken.

Risico’s beperken

De risico’s kunnen beperkt worden door:

• Je pillen/poeder te laten testen.
• DOB niet in combinatie met andere drugs en alcohol te gebruiken.
• DOB niet gebruiken in combinatie met MAO-remmers.
• Niet gebruiken als je je lichamelijk en/of geestelijk niet goed voelt.
• Niet gebruiken als je problemen hebt met de bloedsomloop of last hebt van epilepsie.
• Alleen gebruiken in een vertrouwde omgeving bij vertrouwde mensen.
• Ervoor zorgen dat de omgeving weet wat je gebruikt en ervoor zorgen dat er iemand in de buurt is die niet onder invloed verkeert, die indien nodig kan helpen.

De wet

DOB staat op lijst I van de Opiumwet: harddrugs met een onaanvaardbaar risico voor de gezondheid. Productie, handel, invoer, uitvoer en bezit zijn verboden.

Zie voor meer informatie erowid.org

Bron:

1) Vervaeke, H. Het gebruik van tripmiddelen. In: drugs en alcohol. Gebruik, misbruik en verslaving.

Versie: oktober 2020

DXM (dextromethorfan) is een bestanddeel in hoestdrank. Gebruik van DXM komt in Nederland weinig voor maar wel in de Verenigde Staten. In hoge dosis kan een roes optreden die in de buurt komt van middelen als ketamine. Je krijgt het gevoel alsof lichaam en geest gescheiden raken. DXM hoort dan ook bij de dissociatieve psychedelica.

Vroeger werd DXM onder de naam Robotrippers ook verkocht in smartshops.

Wat doet het

Een lage dosering werkt stimulerend en euforisch. Je voelt je iets losser van de realiteit staan. Hoestprikkels worden geremd.

Bij een hogere dosis krijg je een gevoel alsof je dronken en stoned tegelijk bent. Je lichaam voelt zwaar aan. Je motoriek verandert en je maakt grote, houterige bewegingen (de zogenaamde ‘robot’ walk). Je raakt verder gescheiden van de buitenwereld en de zintuiglijke waarneming raakt erg verstoord. Het is alsof de continuïteit van de waarneming wordt doorbroken en alsof je alles in opeenvolgende stukjes ziet. Muziek klinkt anders en dieper. Het kortetermijngeheugen werkt minder goed en spreken gaat moeilijker.

Bij nog hogere doseringen wordt bewegen erg moeilijk en krijg je het gevoel dat lichaam en geest gescheiden raken. De effecten houden 4 tot 6 uur aan.

Plateaus

Gebruikers onderscheiden 4 niveaus of ‘plateaus‘ De eerste twee plateaus zijn -vergeleken met 3 en 4- redelijk mild: euforisch, speedy en licht hallucinogeen. Deze ervaring slaat echter om als je door een te hoge dosis op het derde plateau terechtkomt. De ervaring verandert dan van euforisch naar hallucinerend tot uiteindelijk: volledig dissociatief (scheiding van lichaam en geest).

Het derde plateau kan angstig zijn. Het vierde plateau is mogelijk nog angstiger en ook gevaarlijk. Gebruikers verliezen al het contact met hun lichaam. Ze bewegen niet meer. De hallucinaties zijn sterk. Dingen worden groot en klein gezien en soms zien ze andere wezens. Onverwachte effecten treden op zoals bijna dood ervaringen of het opkomen van vergeten herinneringen.

Het risico op coma en dood is dan bestaand. Er zijn twee gevallen bekend van fatale DXM overdoseringen.

Bijwerkingen

Bijwerkingen die kunnen optreden zijn: misselijkheid, jeuk, zweten, vergrote pupillen (mydriasis), horizontale nystagmus (snelle horizontale oogbewegingen) versnelde hartslag (tachycardie), verhoogde lichaamstemperatuur en verwardheid.

Verslavingskans

DXM kan op de lange termijn geestelijke en (zelden) lichamelijke afhankelijkheid veroorzaken.

Overige risico’s

Duidelijk is dat je bij hoge doseringen ernstig verward kunt raken, een bad trip kunt krijgen en je in paniek raken. Ook kan een overdosis optreden.

DXM moet niet gebruikt worden in combinatie met MAO-remmers, antidepressiva en vermageringsmiddelen. Dit geldt niet alleen voor het moment van gebruik maar ook gedurende de periode ervoor en erna mogen geen MAO-remmers, antidepressiva en vermageringsmiddelen gebruikt worden. Doe je dat wel dan bestaat de kans op het serotoninesyndroom met koorts, hoge bloeddruk en hartritmestoornissen met mogelijk de dood tot mogelijk gevolg.

In combinatie met alcohol of slaap en kalmeringsmiddelen kan het verdovend effect van deze middelen versterkt worden.

Risico’s verminderen

Gebruikers moeten weten welke stoffen er naast DXM nog meer in de hoestdrank zitten. Als ze teveel hoestdrank nemen kunnen sommige van deze stoffen kunnen bij een overdosis fataal zijn.

Gebruik van DXM vergt veel kennis. Echter, ook al heb je veel kennis en weet je precies welke hoestdrank je moet gebruiken, hoeveel je kunt gebruiken en met welke middelen en stoffen je DXM allemaal NIET mag combineren ( o.a. DXM + MAO-remmers = zeer gevaarlijk), dan nog kunnen de effecten anders uitkomen dan verwacht.

Voor meer informatie over DXM klik op erowid.

Versie: augustus 2020

Geestverruimende planten zijn o.a.: wolfskers, alruin, bilzekruid en doornappel. Deze planten groeien op braakliggende terreinen, in wegbermen, en op akkers. Wolfkers, alruin, bilzekruid en de doornappel bevatten atropine, hyoscyamine en scopolamine. Allen stoffen die in kleine hoeveelheden zeer giftig zijn en tot de dood kunnen leiden. Drie bessen van de wolfkers kunnen voor een kind al dodelijk zijn.

Ook groeit het kaalkopje in Nederland. Dat is een paddenstoel die psilocine en psilocybine bevat. Dit zijn de actieve stoffen in ‘magic mushrooms’ en truffels.De Psilocybe azurescens en cyanescens  kunnen ook in het zuiden van Nederland voorkomen.

Er zijn een aantal planten die niet oorspronkelijk in Nederland groeiden maar hier heen gebracht zijn. Je kan denken aan:

• Cannabis
• Cacti die mescaline bevatten, zoals San pedro en de peyote
• Hawaiian baby woodrose
• Morning glory (klimmende winde)
• Passiebloem

Versie: augustus 2020

Van nootmuskaat kun je onder invloed raken, maar de meeste mensen die het gebruiken geven aan dat ze de effecten onplezierig vinden. Symptomen zijn: misselijkheid, overgeven, diarree, hoofdpijn, verhoogde hartslag en een droge mond. Bij hoge doseringen  (meer dan 10 gram) komen hallucinaties voor.

Effecten

Nootmuskaat begint pas na lange tijd te werken. Je moet 2 tot 5 uur wachten voordat er effecten optreden. De high neemt langzaam af, maar kan wel 1 tot 2 dagen aanhouden.

Al tijdens het gebruik kun je misselijk en duizelig worden en ook kun je hartkloppingen krijgen. De volgende dag heb je een kater. Gebruikers klagen over een gevoel van algehele malaise, hoofdpijn, duizeligheid, een droge mond en hartkloppingen.

Versie: augustus 2020

Iboga (tabernanthe iboga), is een struik die groeit in West Centraal Afrika. In de wortels van deze plant zit ibogaïne. De schors van de wortel wordt geraspt en gegeten. Dit gebeurt in Gabon tijdens de ceremonies van de zogenaamde Bwiti religie (1).

In de jaren 60 van de vorige eeuw ontdekte men dat ibogaïne een zogenaamde ‘anti-verslavingswerking’ bezat. Bij mensen die verslaafd waren aan opiaten verdwenen na gebruik van ibogaïne niet alleen de ontwenningsverschijnselen maar nam ook het verlangen naar het middel af (1).

Wat doet het?

Ibogaïne wordt in het westen niet of nauwelijks als drug gebruikt. Mensen die het tijdens ceremonies van de Bwiti religie gebruiken ervaren bij lage dosissen een stimulerend effect. Om die reden werd het ook wel tijdens de jacht gebruikt.

Hoge doseringen van de iboga wortel worden gegeten tijdens initiatierituelen. Soms eet men dan dagenlang iboga. (1) Mensen die deelnemen aan deze rituelen ervaren een roes die te vergelijken is met een droom. Ze menen beelden uit hun kinderjaren te zien en krijgen contact met hun voorouders. Ze voelen zich extreem gelukkig of worden overvallen door een enorme angst. De roes gaat gepaard met misselijkheid en braken. De effecten houden 12 tot 24 uur aan.

In het westen wordt ibogaïne niet of nauwelijks gebruikt.

Risico’s

Ibogaïne kan ernstige hartritmestoornissen veroorzaken die dodelijk kunnen aflopen. Ook bij een lage dosis is dit mogelijk. Mensen met onderliggende hartziekten zijn wellicht extra gevoelig hiervoor. Gebruik van ibogaïne wordt hen dan ook afgeraden. Ook in Gabon zijn enkele doden gevallen tijdens initiatie rituelen (2). Uit onderzoek blijkt ook dat hoge dosissen ibogaïne bij ratten hersenschade kan veroorzaken (3).

Ibogaïne als medicijn voor verslaving

In het verleden is in Nederland een proef gedaan met ibogaïne voor behandeling van heroïneverslaafden. Daarbij werd het middel in hoge dosis gegeven. Tijdens die proef met ibogaïne is iemand overleden. Hoewel niet duidelijk was of dit sterfgeval alleen met ibogaïne te maken had, is de belangstelling voor ibogaïne daardoor snel minder geworden.

Er is onderzoek beschikbaar zonder controle groep. De resultaten van dit onderzoek zijn positief maar omdat de onderzoeksopzet niet erg sterk is, zegt het nog niet zoveel. Bij 25 van de 33 verslaafden stopte ibogaïne de ontwenningsverschijnselen. Ook nam het verlangen om te gebruiken af (2).

Er is meer onderzoek gedaan naar ibogaine en verslaving. Resultaten zijn vaak interessant, maar de onderzoeksopzet is niet altijd even correct.

Onderzoek

Momenteel onderzoekt NISPA in samenwerking met IrisZorg en Radboudumc de veiligheid van ibogaïne behandeling bij patiënten met een chronische stoornis in opioïden-gebruik. Daarnaast wordt gekeken of ibogaïne effectief is in de behandeling van ontwenning van opiaatonthouding en of er aanwijzingen zijn voor de effectiviteit in de behandeling van verslaving (4). Zij verwachten eind 2018 met onderzoeksresultaten te komen.

De wet

Ibogaïne is een niet geregistreerd geneesmiddel. Het valt onder de Geneesmiddelenwet. Niet geregistreerde geneesmiddelen kunnen alleen worden ingezet met toestemming van de Inspectie voor de Gezonheidszorg. Een apotheker moet eerst deze toestemming krijgen, voordat een dergelijk geneesmiddel kan worden voorgeschreven.

Bronnen:

1) Vervaeke, H.; Het gebruik van overige tripmiddelen in: Alcohol en drugs. Gebruik en misbruik; 2008

2) Alper, K. et al; The ibogaine medical subculture; Journal of ethnopharmacology; 2008

3) Maisonneuve, I.M. et al; Pharmacology of Biochemichal Behaviour; 2003

4) Pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

Versie: april 2020

Drugs hebben een verschillend effect. Er zijn drugs die verdoven (downers, zoals alcohol en pijnstillers), drugs die energie geven (uppers, zoals cocaïne en speed) en drugs die de waarneming veranderen (trippers, zoals truffels en LSD). Je ziet en ervaart de dingen dan anders dan ze zijn. Het blijkt dat drugs die de waarneming veranderen zoals LSD en paddo’s nauwelijks verslavend zijn. Drugs die verdoven of energie geven kunnen wel verslavend zijn.

Waarnemingsveranderende drugs

Drugs die de waarneming veranderen worden ook wel tripmiddelen genoemd. Trippen is over het algemeen een intensieve ervaring. Het niet iets wat men vaak zoekt. Het is een effect wat je hooguit zo nu en dan wilt ervaren. Tripmiddelen zijn daarom niet verslavend. Tripmiddelen hebben wel andere risico’s. Het middel kan verkeerd vallen waardoor men een zeer nare ervaring kan krijgen (bad trip).

Ook zorgen veel tripmiddelen voor tolerantie. Je hebt dan de dag(en) na een trip meer nodig om hetzelfde effect te ervaren. En de ervaring is vaak een stuk minder heftig. Meerdere dagen achter elkaar nemen heeft dus weinig zin.

Overige schade

Overigens moet bij de beoordeling van een drug niet alleen gekeken worden naar verslaving. Een drug moet ook beoordeeld worden op andere punten zoals:

• Lichamelijke schade.
• Maatschappelijke schade.
• Invloed op  je mentale gezondheid.

Een tijd geleden zijn drugs beoordeeld op de schadelijkheid ervan op al deze bovenstaande punten. Zie hiervoor de vraag: welke drug is de gevaarlijkste?

Versie: juni 2020

Het gebruik van drugs is nooit zonder risico, maar door het coronavirus moet je met nog meer dingen rekening houden. Ben je toch van plan drugs te gebruiken? Unity heeft hier een informatieve pagina voor gemaakt, bekijk deze hier:

Coronavirus en alcohol, tabak en ander drugsgebruik

Een aantal producten bevat vluchtige stoffen die snel verdampen en ingeademd kunnen worden. Door vluchtige stoffen kun je in een roes raken. Het gaat hierbij om producten als: lijm, gas uit aanstekers, drijfgassen uit spuitbussen, benzine, vlekkenwater, verf- en lakverdunners en nagellak verwijderende stoffen. Het gebruik van deze stoffen is zeer schadelijk en risicovol. Vroeger bevatte lijm oplosmiddelen als trichloorethyleen en tolueen. Inmiddels mag lijm deze stoffen niet meer bevatten. De stoffen zijn vervangen door minder riskante stoffen.

Klik op een link om direct naar dit onderwerp te gaan:

• Gebruik in Nederland
• Soorten vluchtige stoffen
• Gebruikswijze
• Wat zijn de effecten?
• Opname, werking en afbraak
• Risico’s
• Risico’s beperken
• De wet

Gebruik in Nederland

Gebruik van vluchtige stoffen komt met uitzondering van poppers en lachgas in Nederland vrijwel niet voor. In Nederland zijn alternatieven makkelijk beschikbaar waardoor niet uitgeweken wordt naar de gevaarlijke oplosmiddelen. Recent onderzoek naar het gebruik is er niet, omdat het in algemeen onderzoek te weinig naar voren komt om er in het onderzoek op te concentreren.

Terug naar boven

Soorten vluchtige stoffen

Er zijn meerdere vluchtige stoffen die een roes kunnen veroorzaken. Ze kunnen als volgt ingedeeld worden

1. Vluchtige oplosmiddelen zoals tri, tolueen, aceton, chloroform, methanol.
2. Drijfgassen uit spuitbussen (verfspuitbussen) en gassen uit aanstekers.
3. Medische gassen zoals ether, lachgas.
4. Nitraten zoals poppers.

1. Vluchtige oplosmiddelen

• Tri: zat vroeger in lijm, tapijtreininger en verfverwijderaar, maar mag niet meer aan consumenten verkocht worden;
• Tolueen: zit in benzine, smog, thinner maar ook in huishoudproducten als lijm, (metaal) verf, anti roestmiddelen, zilverpoets en nagellak
• Aceton: zit in nagellakremover.
• Chloroform: werd ooit gebruikt als verdovingsmiddel. Zit ook in kleurstoffen en pesticiden. Wordt ook gebruikt om plexiglas te lijmen.
• Methanol: zit in spiritus en antivries

2. Drijfgassen

Drijfgassen zetten vloeistoffen in spuitbussen onder druk. Drijfgassen zijn bijvoorbeeld propaan/butaan mengsels. Dit zit onder andere in aanstekergas. Ook ‘anti-stof’-spray (anti-dust spray) bevat zo’n drijfgas (zoals 1,1-difluorethaan).

3/4. Medische gassen en nitraten

Medische gassen en nitraten hebben een hele andere werking en ook andere risico’s dan vluchtige oplosmiddelen en drijfgassen. Zie info over deze stoffen bij ether, lachgas, poppers.

Terug naar boven

Gebruikswijze

Vluchtige stoffen kunnen ingeademd (geïnhaleerd) worden door de neus of mond.

Er zijn verschillende manieren:

1. Rechtstreeks vanuit de verpakking inhaleren.
2. Spuiten in de mond of neus.
3. Huffing: het drenken of besprenkelen van een lapje met vluchtige stof en via de neus inhaleren. Soms houdt men een hele lap tegen het gezicht zodat niets verloren gaat.
4. Het besprenkelde lapje in de mond doen en inhaleren.
5. Bagging: de vluchtige stoffen of het besprenkelde materiaal in een zak doen en vanuit de zak inhaleren. Of vanuit een ballon.
6. Het over het hoofd trekken van een plastic zak en de vluchtige stoffen erin spuiten (zeer riskant).

De gebruiksmethoden zijn ongezond. Het rechtstreeks in de mond spuiten beschadigt het weefsel, vergroot de druk in de longen en de longen kunnen erdoor bevriezen. Bij het over het hoofd trekken van een plastic zak kun je stikken, zeker als de gebruiker bewusteloos raakt.

Terug naar boven

Wat zijn de effecten?

Na inademing hebben deze middelen vrijwel direct effect. De effecten treden 7 tot 10 seconden na inademing op en duren meestal enkele minuten. Gebruikers weten de effecten te verlengen door voortdurend te inhaleren. Gebruikers raken in een roes die enigszins vergelijkbaar is met alcohol.

Effecten:

• Duizeligheid
• Desoriëntatie
• Licht gevoel in hoofd
• Onduidelijke spraak
• Onzekere gang
• Suf en slaperig
• Soms opwinding/prikkelbaarheid

Bij hogere dosissen:

• Bedwelming
• Soms in slaap vallen
• Bewegingsstoornissen
• Geheugenverlies
• Verlies van controle, vergelijkbaar met dronkenschap
• Soms kleurrijke hallucinaties
• Onregelmatige ademhaling

Terug naar boven

Opname, werking en afbraak

Vluchtige stoffen komen via de longen in het bloed terecht. Het hart brengt het bloed met de vluchtige stoffen direct naar de hersenen en andere organen.

Vluchtige stoffen hebben over het algemeen een remmend effect op de werking van het centrale zenuwstelsel. In de hersenen worden waarschijnlijk het dopamine systeem beïnvloed en afgifte van de neurotransmitter GABA gestimuleerd (1). GABA heeft een remmende invloed op het centrale zenuwstelsel. Ook middelen zoals alcohol en GHB werken op dit deel van de hersenen.

Vluchtige stoffen worden voor een deel weer uitgeademd. Dat is soms goed te ruiken. Wat niet uitgeademd wordt, wordt uitgescheiden door de nieren.

Terug naar boven

Risico’s

De risico’s van vluchtige stoffen kan je onderverdelen in:

• acute risico’s,
• langetermijnrisico’s,
• en specifieke risico’s per stof.

Acute risico’s

1. Hartritmestoornissen, sudden sniffing death syndrome (SDDS)
2. Verstikking
3. Beschadigen van weefsel
4. Verbrandingen
5. Agressie

1. Hartritmestoornissen, sudden sniffing death syndrome (SSDS)

Mengsels van butaangas en propaangas worden gebruikt als drijfgassen in spuitbussen en drijfgassen bijvoorbeeld in verfspuitbussen, spuitbussen met haarlak en in aanstekers. Deze kunnen ernstige hartritmestoornissen veroorzaken waaraan je kunt overlijden. Dit kan al gebeuren bij eenmalig gebruik. Een onderzoek uit Engeland onder 1000 overleden vluchtige stoffen-snuivers toonde aan dat 20% voor de eerste keer had gebruikt (1). Het wordt wel het ”sudden sniffing death syndrome” genoemd.

2. Verstikking

Bepaalde gebruiksmethoden zijn riskant. Zeker de methode waarbij de zak over het hoofd getrokken wordt waarna de vluchtige stof in een plastic zak wordt gedaan. Als de persoon bewusteloos raakt en geen kans ziet de zak van zijn hoofd te trekken, kan hij stikken. Ook de methoden waarbij voortdurend uit een plastic zak geïnhaleerd wordt kan tot verstikking leiden. Ook kan een persoon in zijn braaksel stikken als hij bewusteloos raakt. Tenslotte kunnen bij zeer veel gebruik verlammingsverschijnselen optreden, ook van de ademhalingsspieren. Dan staat de ademhaling stil en houdt het hart ermee op.

3. Beschadigen van weefsel

Bij inademen van vluchtige stoffen zoals aanstekergas kunnen bevriezingsverschijnselen ontstaan. Het gas is zeer koud. De luchtpijp kan zwellen waardoor iemand kan stikken. Ook kunnen de longen bevriezen.

4. Verbrandingen

Vele oplosmiddelen zijn brandbaar en met lucht gemengd ontplofbaar. Bij de doodsoorzaken door gebruik van oplosmiddelen speelt verbranden een groter rol. Een onderzoek meldde dat 26% van de doodsoorzaken hieraan te wijten was (1).

5. Agressie

Sommige gebruikers worden tijdens gebruik zeer opgewonden en agressief. De persoon is naderhand volledig vergeten wat er tijdens de roes is gebeurd.

6. Overdosis

Zet men gebruik voort dan kan verlies van bewustzijn optreden. Uiteindelijk kunnen verlammingsverschijnselen optreden, ook van de ademhalingsspieren. Dan staat de ademhaling stil en houdt het hart ermee op. Het gebruik kan dus zeer risicovol zijn, je kan er direct aan overlijden, zoals bij butaangas (aanstekergas).

Langetermijnrisico’s

1. Neurologische schade en schade aan hart nieren en longen

Chronisch gebruik kan ernstige lichamelijks schade met zich meebrengen. Mensen die vanuit hun beroep met deze stoffen te maken krijgen moeten voorzorgsmaatregelen nemen.

2. Verslavingskans

Geestelijke afhankelijkheid lijm en snuifmiddelen
Gebruikers van lijm en snuifmiddelen kunnen naar het middel gaan verlangen.

Tolerantie lijm en snuifmiddelen
Bij veel stoffen treedt tolerantie op. Na 3 maanden gebruik kan tolerantie al een rol gaan spelen. Na drie jaar gebruik nemen veel gebruikers al meerdere malen de oorspronkelijke dosis.

Onthoudingsverschijnselen lijm en snuifmiddelen
Er zijn milde onthoudingsverschijnselen bij lijm en snuifmiddelen zoals: angst, slapeloosheid, duizeligheid en misselijkheid.

3. Overig

Bij mensen die lang gebruiken zie je verder:

• gewichtsverlies
• onoplettendheid
• desoriëntatie
• depressie
• spierzwakte
• geïrriteerdheid

Risico’s van de verschillende stoffen

Risico’s beperken

Het gebruik van vluchtige stoffen is zeer riskant en zeer giftig. Er zijn nauwelijks manieren om de risico’s te beperken.

Het rechtstreeks in de mond spuiten of een zak over je hoofd trekken zijn erg riskante gebruiksmethoden. Ook het gebruik in de buurt van vuur is riskant. Verder zou men af moeten zien van het gebruik van spuitbussen en moet men niet op gevaarlijke plekken gebruiken zoals bij water of op daken vanwege het risico op vallen.

Terug naar boven

De wet

Vluchtige stoffen kunnen in middelen zitten die vrij verkrijgbaar zijn. Wel zijn inmiddels een aantal stoffen verboden in consumenten-artikelen. Tri mag niet meer aan consumenten verkocht worden. Tolueen mag niet meer gebruikt worden gebruikt worden in lijm en in verfspuitbussen. De Voedsel- en WarenAutoriteit controleert winkels op producten en bekijkt of zij deze stoffen bevatten. Worden ze gevonden dan moet de verkoop gestaakt worden.

Terug naar boven

Bron

1 Niessink, R. In: Drugs en Alcohol. gebruik misbruik en verslaving
2 NIDA, research report Inhalant Abuse
3 Uppers, downers all arounders, 2000

Versie: juni 2020

DOC (2,5‐dimethoxy‐4‐chlooramfetamine) is een synthetisch tripmiddel. Afhankelijk van de dosis kan een trip wel 12-24 uur duren. Het is verkrijgbaar als fijn, wit kristalachtig poeder, als pil of als papertrip (vierkantje van karton van 1×1 cm). Er kan een logo op het tablet staan, maar dat hoeft niet.

Wat doet DOC?

De werking van DOC is enigszins vergelijkbaar met die van LSD. Het belangrijkste verschil tussen DOC en LSD is dat het bij DOC langer duurt voordat het middel gaat werken. Dit kan wel 2 – 3 uur duren. Het middel werkt ook veel langer door. De effecten kunnen zo’n 12 tot 24 uur aanhouden. Daarnaast is DOC zowel een stimulerend als waarnemingsveranderend middel. Naast de tripeffecten zijn ook de stimulerende effecten sterk aanwezig.

Wat zijn risico’s van DOC?

Onder invloed van DOC kun je, net als bij andere tripmiddelen, erg angstig worden en in paniek raken of agressief gedrag vertonen. Je kunt overweldigd worden door de intensieve ervaringen en het gevoel krijgen dat je je gedachten niet meer onder controle hebt. Door de langzame en de lange werking van DOC is er een risico op overdosering. Een te hoge dosering kan zorgen voor ernstige bijwerkingen als verhoogde hartslag en bloeddruk, epileptische aanvallen, psychose en oververhitting.

Waarschuwing DOC in 2C-B

In april 2021 werd er gewaarschuwd voor 2C-B pillen die een extreem hoge dosering DOC bevatten. Het is dan ook verstandig om 2C-B te laten testen bij de drugstestservice.