Wat zijn de risico's van roken?
Risico's korte termijn
Er zijn de volgende kortetermijnrisico's:
Risico's lange termijn
Behalve het risico op verslaving zorgt roken voor tal van ziekten. Rokers leven gemiddeld 10 jaar korter dan niet rokers (1). Dagelijks overlijden in Nederland 53 mensen door roken ofwel ruim 2 per uur.
Een groot aantal ziektes kunnen door roken ontstaan. Die ontstaan doordat bij het roken teer, nicotine en koolmonoxide vrijkomen. Teer zorgt voor tal van longziekten. Nicotine en koolmonoxide zorgen voor hart- en vaatziekten. Hieronder vind je een overzicht:
Dit alles leidt tot tal van longziekten, zoals bronchitis, longemfyseem en longkanker.
Voor meer informatie zie de pagina's:
Bron:
Versie: oktober 2020
Een groot aantal ziektes kunnen door roken ontstaan. Die ontstaan doordat bij het roken teer, nicotine en koolmonoxide vrijkomen. Teer zorgt voor tal van longziekten. Nicotine en koolmonoxide zorgen voor hart- en vaatziekten. Hieronder vind je een overzicht:
Chronische bronchitis, COPD, astma, longemfyseem, sinusitis en longkanker
Roken is zeer slecht voor de ademhalingsorganen. Teer is de boosdoener. Teer is een zwarte kleverige stof. Het zet zich vast op de trilharen van het slijmvlies dat loopt van de neus tot diep in de longen. De trilharen worden hierdoor minder beweeglijk, raken beschadigd en verdwijnen op den duur. Vuil en slijm kan niet meer worden afgevoerd en moet worden opgehoest. Door het hoesten kunnen longblaasjes kapot gaan.Vuil en slijm dat in de longen blijft zitten kan het erfelijk materiaal in de cellen veranderen waardoor wildgroei en kanker kan ontstaan.Dit alles leidt tot tal van longziekten, zoals bronchitis, longemfyseem en longkanker.
- Bronchitis is een chronische ontsteking van het slijmvlies waardoor je gaat hoesten. Hierdoor kunnen longblaasjes kapot gaan.
- Longemfyseem is kortademigheid doordat longblaasjes kapot zijn gegaan en verdwijnen. De longen worden kleiner en kunnen minder zuurstof afgeven aan het bloed.
- Longkanker ontstaat doordat beschadigde plekken in de longen veranderen in abnormale cellen waardoor abnormale celgroei kan ontstaan. Overigens kunnen op alle beschadigde plekken kankers ontstaan, zoals neus-, keel-, slokdarm- en strottenhoofdkanker.
Andere vormen van kanker
Naast longkanker verhoogt roken ook de kans op andere vormen van kanker, zoals:- Mondkanker
- Keelkanker
- Strottenhoofdkanker
- Blaaskanker
- Nierkanker
- Alvleesklierkanker
- Maagkanker
- Darmkanker
Hart- en vaatziekten: dichtgeslibde bloedvaten, hersenbloeding en hartinfarct
Roken is slecht voor hart- en bloedvaten. Koolmonoxide, nicotine en mogelijk andere stoffen zijn de boosdoeners. Het dichtslibben van de bloedvaten heeft de volgende oorzaken:- Nicotine maak de binnenkant van de bloedvaten ruw. Er ontstaan wondjes waardoor witte bloedlichaampjes en bloedplaatjes actief worden. De bloedplaatjes plakken aan de beschadigde vaatwant en vormen korstjes. Andere cellen kunnen hieraan vast blijven zitten.
- Nicotine verhoogt ook de hoeveelheid slechte cholesterol. Bij beschadigde vaatwanden blijft de cholesterol makkelijker plakken.
- Nicotine verhoogt de bloeddruk. De hoge bloeddruk zorgt dat de cholesterol in de wanden wordt geduwd.
- Koolmonoxide verdringt de zuurstof waardoor meer rode bloedlichaampjes nodig zijn om zuurstof te vervoeren.
- Door de toename van bloedlichaampjes en plaatjes wordt het bloed stroperig. Het bloed stoomt langzamer waardoor de bloedplaatjes makkelijker aan elkaar klitten. Er kan zich een stolsel vormen.
- Bij een door cholesterol aangetast bloedvat kan zo'n stolsel een vat afsluiten. Hierdoor kan een hartinfarct of beroerte ontstaan.
Gastro-intestinale aandoeningen
Roken verhoogt ook de kans kans op een aantal gastro-intestinale aandoeningen. De kans op een maagzweer gaat omhoog, net als de kans op de ziekte van Crohn. Er is één aandoening waarbij nicotine juist lijkt te helpen, namelijk colitis ulcerosa. Let op: het gaat hierbij om de nicotine uit de sigaret, niet om de sigaret zelf. Roken blijft zeer af te raden ook als je deze aandoening hebt.Overige ziektes en aandoeningen:
Roken verhoogt de kans verder op:- Endocriene aandoeningen: verminderde schildklierfunctie, verhoogd risico diabetes type 2
- Oogziekten: cataract, netvliesloslating, maculadegeneratie
- Osteoporose
- Alzheimer
- ALS
- Sarcoïdose
- Psychiatrische aandoeningen.
Verslavingen
Naast het feit dat roken op zichzelf zeer verslavend is, zorgt nicotine ook dat je gevoeliger wordt voor andere verslavingen, bijvoorbeeld alcohol en cocaïne. Nicotine verstoort de dopaminebalans in de hersenen waardoor je vatbaarder wordt voor verslaving. Roken mag dus met recht een gate-way-drug genoemd worden.Slechte huid en tanden
Tabak zorgt voor een snel verouderende huid. Dit komt omdat de huid te weinig zuurstof krijgt door de nauwe bloedvaten. Ook wordt een eiwit dat de huid soepel houdt afgebroken. De tanden worden lelijk van het roken. Voor meer informatie zie de pagina: Krijg je van roken een slechte huid? en Is roken slecht voor de tanden?Stembanden
Door slijm op te hoesten kunnen de stembanden beschadigen of ontstoken raken. De helderheid van de stem kan verdwijnen.Geheugen
Roken tast het geheugen aan. Uit onderzoek blijkt dat rokers een aanzienlijk slechter geheugen hebben. Dit kan wel weer herstellen als je stopt met roken. Voor meer informatie zie de pagina: Is stoppen met roken goed voor het geheugen?Zwangerschap
Ten slotte is roken ook schadelijk voor het ongeboren kind. De foetus groeit trager en het gemiddelde geboortegewicht is lager. Ook bij borstvoeding krijgt de baby schadelijke stoffen binnen. Zie ook de pagina: Tabak, seks en zwangerschap.Voor meer informatie zie de pagina's:
- Hoe riskant is tabak in vergelijking met andere drugs?
- Heeft nicotine een positieve invloed op depressies?
- Wat zijn de gevolgen van roken?
- Krijgen vrouwen vaker longkanker?
- Welk deel van de sterfte aan longkanker ligt aan roken?
Bron:
- Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging, Trimbos-instituut.
Versie: oktober 2020