Welke wetten zijn er voor tabak?

In 1990 ging in Nederland de Tabakswet van kracht. Deze wet is daarna herhaaldelijk aangescherpt. De laatste aanpassingen aan de tabakswet zijn vanaf 20 mei 2016 van kracht gegaan. De belangrijkste bepalingen op dit moment zijn:

• regels verkooppunten
• rookverboden
• reclamebeperking
• leeftijdsgrens
• verplichte waarschuwing en afschrikwekkende foto op de verpakking
• producteisen
• informatieplicht producenten en importeurs
• misleidende teksten
• verbod op andere smaken dan tabak

Een belangrijke maatregel is uiteraard ook de prijs. De accijnzen op tabak is geregeld in de Wet op de accijns.

Het aantal verkooppunten van tabak is sterk teruggedrongen. Mogelijk zal op termijn tabak alleen nog maar verkocht mogen worden in tabakswinkels. Vooralsnog liggen er geen plannen voor beperking van verkoop in benzinepompen en supermarkten.

• In overheidsgebouwen mogen geen tabaksartikelen meer worden verkocht (sinds januari 2002). Dat geldt ook voor de gezondheidszorg, de maatschappelijke dienstverlening, het sociaal-cultureel werk, de gesubsidieerde sportsector en het onderwijs.
• Tabaksproducten mogen niet gratis worden verstrekt. Een pakje moet minstens 19 sigaretten bevatten. Pakjes met 10 of 5 sigaretten mogen dus niet.

Het product mag in het verkooppunt alleen te zien zijn combinatie met de waarschuwingen. Dit informeert ze over de gezondheidsrisico’s. De producten moeten op de volgende manier getoond worden:

• tabaksproducten: met de gezondheidswaarschuwing naar voren en in de juiste leesrichting;
• e-sigaretten: met de gezondheidswaarschuwing naar voren en in de juiste leesrichting;
• navulverpakkingen: met de gezondheidswaarschuwing naar voren en in de juiste leesrichting;
• kruidenrookproducten: met de gezondheidswaarschuwing naar voren en in de juiste leesrichting;
• sigaretten en shag: rechtop en de afschrikwekkende foto is volledig zichtbaar.

De producten mogen ook onder de toonbank of in een gesloten kast bewaard worden.

• Werkgevers moeten ervoor zorgen dat werknemers een rookvrije werkplek hebben. Ook trappen, hallen, toiletten, kantines moeten rookvrij zijn (sinds januari 2004).
• In trein, bus, taxi of vliegtuig mag niet worden gerookt (sinds 2004; in vliegtuigen sinds juli 2002).
• In de horeca mag niet meer worden gerookt (sinds 1 juli 2008). Kleine cafés zonder personeel werden in eerste instantie nog ontzien maar dit is per 1 januari 2015 teruggedraaid.
• In overheidsgebouwen of in gebouwen van instellingen die door de overheid worden gesubsidieerd mag niet worden gerookt.
• In gesubsidieerde sportcentra mag niet worden gerookt.

Reclame voor tabak is verboden met uitzondering van reclame in tabakswinkels mits deze niet op jongeren is gericht.

• Reclame op tv, internet, kranten en tijdschriften is niet toegestaan (sinds januari 2003).
• Tabaksproducten mogen niet meer gratis worden verstrekt.
• Sponsoring van evenementen door de tabaksindustrie is verboden (sinds november 2003).

• Aan jongeren onder de 18 jaar mogen geen tabaksartikelen worden verkocht (sinds januari 2014). De verkoper moet aan de jongeren vragen om zich te identificeren. Voorheen lag de grens op 16 jaar.
• Verkoop van sigaretten via tabaksautomaten mag alleen aan jongeren boven de 18. De jongere moet zich identificeren om een leeftijdsmunt voor de automaat te krijgen.
• Deze leeftijdsgrens geldt ook voor e-sigaretten en navulverpakkingen

• Er moet een verplichte waarschuwing met een afschrikwekkende foto, die 65% van de voor- en achterkant beslaat opstaan.
• Een verwijzing naar www.ikstopnu.nl en de 'stoplijn' 0800-1995.
• Het teer-, nicotine en koolmonoxide gehalte moet op de verpakking vermeld worden. Een sigaret mag maximaal 1 mg nicotine en 10 mg teer bevatten. Bij verbranding mag niet meer dan 10 mg koolmonoxide ontstaan. De vermelding van de gehalten moet 10% van het oppervlak uitmaken.
• Het is ook verboden om kleine verpakkingen met minder dan 19 stuks op de markt te brengen (sinds januari 2003).
• Voor meer informatie zie de pagina: Welke teksten staan er op sigarettenpakjes?

Sigaretten mogen niet meer dan:

• 1 mg nicotine
• 10 mg teer en
• 10 mg koolmonoxide bevatten.

Een shagje van 750 mg mag 12 mg teer bevatten. Voor sigaren zijn er nog geen regels. De verplichte vermelding op het pakje van stoffen die aan tabak toegevoegd worden, is nog niet ingevoerd.

Producenten en importeurs van tabaksproducten, kruidenrookproducten, e-sigaretten en navulverpakkingen zijn verplicht om informatie te geven aan de Europese Commissie en de overheid over het product. Onder andere wat er in de tabaksproducten zit. Hierdoor ontstaat er meer transparantie en duidelijkheid over de producten. Op www.tabakinfo.nl kunt u lezen welke informatie er aangeleverd moet worden en op welke manier.

Misleidende teksten zoals ‘biologisch’ of ‘light’ zijn verboden. ‘Biologisch’ lijkt gezonder dan ‘normaal’, maar alle tabaksproducten zijn schadelijk voor de gezondheid. Het verbod geldt voor verpakkingen van de volgende producten:

• tabaksproducten;
• kruidenrookproducten;
• e-sigaretten;
• navulverpakkingen.

Andere smaken dan tabak, zoals vanille, worden verboden in sigaretten en shag. Ook mogen filters, papier, capsules en verpakkingen van tabaksproducten geen smaak- en geurstoffen meer bevatten. Dat betekent dat ‘click-sigaretten’ niet meer geproduceerd mogen worden.

Vanaf 20 mei 2020 komt er ook een verbod op mentholsigaretten. Capsules met menthol vallen niet onder deze uitzondering.

Ten slotte

In de Tabakswet staat nog niks over een mogelijke verplichte bijdrage van de tabaksindustrie gezondheidskosten en over het minimale bedrag dat besteed moet worden aan voorlichting en behandeling. Zie hiervoor en voor nog andere maatregelen de vraag: Kan Nederland de Tabaksswet nog strenger maken

 

Versie: juni 2016