Wat zijn de risico's van slaap- en kalmeringsmiddelen?

Gebruik je slaap- en kalmeringsmiddelen (benzodiazepines)? Of denk je erover om ze te gaan gebruiken? Let op: deze pillen zijn niet zonder gevaar. Je kunt er op korte én lange termijn last van krijgen. Daarom is het belangrijk dat je weet wat de risico's zijn als je deze middelen gebruikt.

Bijwerkingen

Bij dagelijks gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen kun je last krijgen van vervelende bijverschijnselen als:

• slaperigheid overdag
• sufheid
• vermoeidheid
• gebrek aan concentratie
• slappe spieren
• geen zin meer in seks
• gewichtstoename
• dubbel zien
• een katerig gevoel bij het wakker worden.

Ook zeggen mensen bij stoppen dat de waarneming weer helder wordt en muziek weer mooier klinkt. Blijkbaar legt gebruik een soort grauwsluier op de waarneming. Ook ben je steeds minder in staat om stress op te vangen of om oplettend te reageren.

Ongelukken

Door vermindering van concentratie, afname van reactiesnelheid en verslappende spieren neemt de kans op valpartijen en ongelukken toe. Vooral oudere mensen vallen vaker. Elk jaar kunnen naar schatting 1000 gebroken heupen toegeschreven worden aan gebruik van benzodiazepinen door ouderen. Het is ook zeer gevaarlijk om een auto of ander voertuig te besturen met slaap- of kalmeringsmiddelen. In combinatie met alcohol nemen de risico’s sterk toe.

Geheugen

Een ander bekend verschijnsel is, dat dingen die gebeuren niet goed in het geheugen opgeslagen worden. Hierdoor kun je sommige dingen niet meer herinneren.

Combineren met andere middelen

Alcohol en benzodiazepinen versterken het effect van de benzodiazepinen. Ook sommige andere drugs kunnen voor extra risico zorgen. Zo is gebruik van GHB in combinatie met benzodiazepines zeer riskant en kan zorgen dat iemand buiten bewustzijn raakt ('out gaat') of in coma raakt. 

Problemen worden niet opgelost

Met gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen wordt een symptoom bestreden. De oorzaak van de slaapproblemen of angstklachten lossen door het gebruik niet op. Dit kan voor een korte periode zinvol zijn maar op den duur moet er ook iets aan de oorzaak van het probleem gedaan worden. Een probleem is dat mensen die deze middelen gebruiken door langdurig gebruik de problemen steeds slechter aan kunnen. Ze zijn steeds minder in staat om stress op te vangen. Zo ontstaat ook geestelijke afhankelijkheid van deze middelen.

Bij langdurig gebruik worden gevoelens steeds vlakker. Gevoelens van liefde, blijdschap, kunnen lachen en genieten worden verdoofd. Het leven wordt vlakker en kan als kleurloos worden ervaren.

Afhankelijkheid

Van slaap- en kalmeringsmiddelen raak je geestelijk en lichamelijk afhankelijk. Bij geestelijke afhankelijkheid verlang je sterk naar het middel. Bij lichamelijke afhankelijkheid ervaart je dat je steeds meer nodig hebt om het effect te voelen (tolerantieontwikkeling). Ook ervaar je dat je bij stoppen last krijgt van onthoudingsverschijnselen. Onthoudingsverschijnselen zijn:

• spierpijn
• slapeloosheid
• angst
• transpireren (zweten)
• hoofdpijn
• overgevoeligheid voor licht en geluid.

De ontwenningsverschijnselen beginnen na 1 tot 5 dagen en kunnen wel een maand aanhouden. Ook kan er het post-acute withdrawal syndrome (PAWS) ontstaan. Dit is een syndroom waarbij iemand nog langdurig na het laatste gebruik last houdt van klachten als angsten, slapeloosheid, depressie, trillen en pijn. Mensen met een hoog stress of angstniveau en mensen met persoonlijkheidsproblematiek lopen het grootste risico om dit te krijgen.

Vervelende bijverschijnselen

Bij langdurig gebruik krijgen gebruikers last van allerlei vervelende bijverschijnselen zoals

• hoofdpijn
• geheugenverlies
• vermoeidheid
• wazig zien
• een duf, katterig of leeg gevoel
• slappe en vermoeide spieren
• duizeligheid
• somberheid.

De vervelende bijverschijnselen ontstaan doordat zich steeds meer werkzame stof in het lichaam ophoopt. Ook de seksuele behoeften kunnen afnemen.

Veranderingen in persoonlijkheid

Bij langdurig gebruik raken gevoelens van liefde, blijdschap, kunnen lachen en genieten verdoofd. Het leven wordt vlak en kleurloos. Iemand wordt steeds onverschilliger en heeft nergens interesse meer in.

Zwangerschap en borstvoeding

Bij gebruik van deze middelen tijdens zwangerschap gebruikt de baby mee. Dit kan tot aangeboren afwijkingen leiden. 

 

Versie: december 2019