Hulp bij signaleren

Hoe signaleer ik problematisch gebruik bij mijn patiënt?
Hoe zorg ik dat mijn patiënt het probleem erkent?
Hoe motiveer ik mijn patiënt?
Relatie tussen klachten en alcoholgebruik patiënt
Bijhouden gebruik patiënt
Casuïstiek voorbeelden
Webinar ‘Verslaving in de spreekkamer van huisarts en POH?
Voor jou ook interessant:

Soms is het moeilijk om problematisch gebruik bij een patiënt te signaleren. Wist je dat signaleren van alcoholgebruik al kan binnen 1 minuut? Gebruik bijvoorbeeld de AUDIT-C. Hiermee weet je binnen drie vragen hoe het er voor staat met het alcoholgebruik. In het geval van andere drugs kun je gebruik maken van onze gebruikerstesten. Deze zijn gebaseerd op de DUDIT.

AUDIT-C Gebruikerstesten

Soms erkent een patiënt (nog) niet zijn of haar probleem met alcohol of andere drugs, maar kan dit wel zichtbaar zijn voor de omgeving. Het kan moeilijk zijn om over dit onderwerp te beginnen. Vooral als de patiënt voor een andere hulpvraag binnenkomt. De meeste patiënten vinden het echter helemaal niet erg als jij als professional naar het gebruik vraagt. Ze gaan er zelfs van uit dat een medisch professional dit doet. Gebeurt dit niet, dan kan dat gezien worden als goedkeuring van hun gebruik. Bekijk deze infographic over ons onderzoek wat we hiernaar gedaan hebben.

Ben je op zoek naar deskundigheidsbevordering of consultatie over het signaleren en begeleiden bij verslaving of middelengebruik? Bekijk dan ons aanbod of de pagina consultatie & advies.

Wanneer je een patiënt wilt motiveren, is het van belang om discussies te vermijden. Wordt het een discussie? Herhaal dan je standpunt, maar dring niet aan. De patiënt moet zelf beslissen. Probeer om iemands eigenwaarde en zelfvertrouwen te vergroten.

Voor- en nadelen

Het is belangrijk om de patiënt te laten nadenken over de voor- en nadelen van het problematisch gebruik en de voor- en nadelen van het minderen. Geef de patiënt eerst ruimte om de voordelen te noemen. Dan komen de nadelen vanzelf.

Laat ze eventueel onderstaand schema invullen. In onderstaand schema wordt als voorbeeld het drinken van alcohol gegeven.

Voordelen van drinken

Nadelen van drinken

1.

2.

3.

Anders

1.

2.

3.

Anders

Vraag aan de patiënt wat het zwaarst weegt. Eventueel laat je ze ook nog invullen wat de voor- en nadelen van het minderen of stoppen met drinken zijn.

Voordelen van minderen/stoppen met drinken

Nadelen van minderen/stoppen

1.

2.

3.

Anders

1.

2.

3.

Anders

Wanneer een klacht in verband staat met alcoholgebruik is van belang de patiënt hierop te wijzen.

Ziekten of klachten die in verband staan met alcohol zijn onder andere:

Gastritis
Verhoogde bloeddruk
Vetlever
Overgewicht
Vroeg wakker worden
Alcoholhepatitis
Levercirrose
Polyneuropathie
Geheugenstoornissen

Verder verhoogt alcohol de kans op kanker (darm-, borst-, slokdarm-, lever- en alvleesklierkanker).

Mensen onderschatten vaak hun alcoholgebruik. Om een goed beeld te krijgen is het aan te raden om de patiënt te laten bijhouden hoeveel glazen die per week drinkt. Dat kan met behulp van de ‘Weekkaart’ (snelkoppeling naar weekkaart). Eventueel vult de patiënt ook de omstandigheden in waaronder die teveel dronk. Laat de patiënt de kaart invullen tot de eerste vervolgafspraak.

Weekkaart

Je kunt de patiënt vragen onderstaande weekkaart dagelijks in te vullen. Het gaat erom dat de patiënt en jij een idee krijgen over hoeveel er gedronken wordt. Naar keuze kan ook ingevuld worden onder welke omstandigheden er teveel gedronken wordt. De patiënt en jij krijgen dan zicht op de situaties die aanleiding zijn tot veel gebruik.

Vraag aan de patiënt om de kaart bij de eerste vervolgafspraak mee te nemen. Is dat pas over een aantal weken vraag dan aan de patiënt om de kaart meerdere keren te kopiëren.

Print de weekkaart met instructie uit. (snelkoppeling naar bestand met weekkaart)

Plan een vervolgafspraak

In de vervolgafspraak kun je ingaan op:

de voor- en nadelen
de weekkaart

Drinkt een patiënt teveel dan kun je duidelijk aangeven dat de patiënt moet minderen of stoppen.

Casuïstiek gameverslaving

Een 22 jarige student HBO die zo’n 12 uur per dag aan gamen besteedde. Hij kwam er niet van los en dreigde van de opleiding gestuurd te worden. Bij de intake gaf hij aan gecontroleerd te willen gamen.

Meer informatie

Casuïstiek alcohol- en cocaïnegebruik met stemmingsklachten

Patiënt, een 39 jarige man, meldt zich aan op advies van de huisarts en onder druk van zijn partner. Patiënt gebruikt dagelijks 6-8 eenheden alcohol met uitschieters in de weekenden van 15 eenheden. Daarnaast gebruikt hij 2-3 keer per week 1-2 gram cocaïne (snuiven). Bij nader uitvragen blijkt patiënt sinds kort ook regelmatig (3-4) keer per week slaapmedicatie te gebruiken (niet op medisch voorschrift).

Meer informatie

Hulp bij signaleren voor huisartsen en POH’s

Hoe signaleer ik problematisch gebruik bij mijn patiënt?

Hoe zorg ik dat mijn patiënt het probleem erkent?